O Meigallo de Pedornes

                                                                                                         Para Xoán 5 de 5     

 

 

Unha das moitas vilas ou lugares (en Galiza mais de medio cento) onde se rende culto a San Maméde é na vila de Pedornes.

Pedornes é unha parroquia do concello de Oia (Pontevedra) que se acubilla nas terras de labranza e hortas das chans que se asentan entre o monte da Groba e o mar da Punta Orelluda no litoral Atlántico. É pois lugar de mariñeiros afeitos a loitar cos perigosos embates do mar para recoller peixe na mar aberta ou o marisco antros penedos da costa onde baten as ondas que levantan os ventos e brúan unha musica escrita nos pentagramas das brancas escumas. Tamén é lugar de hortas onde se sementa millo, para pan ou para o gando, patacas, ervellas, fabas, feixóns,.... e demais, hortalizas para completar ou suplir o peixe cando as condicións do mar non son as axeitadas para pescar ou mariscar.

O día 17 de agosto a parroquia celebra as honras do seu patrón San Maméde, un mártir, que esnaquizaron os leóns, de terras de tan lonxe como a Capadocia, que se lle rende culto en moitos lugares de España coma avogado dos lactantes (Maméde parece que derivou de “o que foi amamantado”), dos osos e en Muero (Zaragoza) das hernias.

Contaba “o cascapiñeiros”, que traballaba na corta da madeira dos montes de man común que os veciños xestionaban na Groba, que nos días 17 de agosto sempre chovía por un meigallo que lle votou as festas unha veciña. A tal veciña vivía nunha casa preto do lugar onde de facía a festa e cando os maiordomos decidiron cambiala de lugar, ela, que non era gustante de que  a aloxaran da súa casa, votoulle o meigallo: Había de chover o día da festa ata que volvese a facerse no sitio anterior.  E o meigallo cumprirase ano a ano dende facía trinta anos que “o cascapiñeiros” chegara a bisbarra para casar cunha moza do lugar.

Mentres “o cascapiñeiros” contaba esta historia, unha tirada de foguetes de grandes estralos anunciaba a saída ó atrio do santo enriba das andas para dar volta arredor da capela en procesión, unha tromba de auga de chuvia e un forte vento, cumpría tamén naquel ano, co meigallo.  

 

O DÍA DE SAN TELMO

O DÍA DE SAN TELMO

                                                                                                                     Para Xoán 4 de 5

      
      O segundo luns da Pascua, este ano 2013 o día 9 de abril, celebrouse en Tui a festa de San Telmo. E tamén, como vén sendo cada ano, a Feira dos cabalos. A oportunidade desta Feira seica ten que ver co recordo da caída do cabalo de San Telmo cando, facendo gala da súa xuventude, ía moi engalanado e fachendoso a tomar posesión como Deán da Catedral de Astorga, o cabalo chantouno nun lameiro que o emporcou de cheo e provocou a risa da xente que se reunira para velo pasar.
 
      Xosé, “O Pillapiscos”, que tiña un fato de cabalos ceibes no monte da Groba pois tiña a casa no lugar do Urgal, na parroquia de Belesar, non puido ir naquel día a Tui como tiña por costume. Quedoulle un aquel no corpo e para ripalo uns días despois colleu camiño co pensamento de dar unha volta polas ribeiras do Miño que tanto agarimaba o San Telmo e de paso faría un bo xantar para celebralo pois “todos os santos teñen oitava”.

A media mañá, O Pillapiscos baixou á Ramallosa e demorou un pouco  mirando para a ponte románica que contan foi feita por San Telmo e que cando a estaban a facer e el predicando aconteceu unha tormenta e os que estaban a escoitar fuxían co medo pero el estendeu as mans e abriuse un claro sobre as xentes que a pesar de seguir chovendo non se mollaban, e polo menos no centro da ponte dedícaselle unha figura de pedra que o representa. Nesta ponte danse os requisitos esixidos para a celebración de bauticeiros de nenos no ventre da nai antes de nacidos  -atravesa de norte a sur o río que corre de nacente a poñente- estas condicións danse igualmente na Ponte da Barca do veciño Portugal no que tamén se fan estes bauticeiros. 

      Logo colleu camiño de Tui polo alto de San Antoniño e parou na igrexa dedicada ao santo, de estilo Manuelino –Barroco Portugués- e construída no lugar onde tivo a súa morada.

       E coa idea de facer unha excursión  polo Miño, encarou a Guillarei para coller a estrada que vai a carón do río e por iso chamábanlle ou chámanlle “a paralela” e parar para xantar nalgunha vila da ribeira. Pensou na lamprea que tan ben a preparan en Sela, din que son as de mellor sabor que dá o río, nas Neves, pero desbotou aidea pois lembrouse de que “xa oíran cantar o cuco”. Tampouco era tempo doutros peixes coma a zamborca que é do verán, e o meixón ¡carallo co prezo! , así que se  lembrou de que alguén lle falara de que en Cortegada de Baños había un lugar onde tiñan e preparaban moi ben as anguías e Cortegada quedaba de camiño e alá foi. Pasou o río pola Ponte de Filgueira, non a pé como din que o pasou o Santo para ir de Tui a Guimaraes onde tiña a súa Sede, pero non era na vila de Cortegada onde estaba o lugar das anguías senón na Adega Val do Deva en Valongo, polo que foi pola estrada que vai bordeando a ribeira do encoro que fixeron no río no lugar de Frieira e chegou ata “a raia seca” que separa de Portugal, entre Pontebarxas e San Gregorio. As anguías fritidas estaban “de pp y doble u” dixo o Pillapiscos como disque dicía en Pontevedra a “xente fina”.

Facíase tarde para achegarse a Castrelo do Miño, onde tamén o Santo fixera unha ponte e unha pesca milagreira para darlle de xantar aos que traballaban na ponte, así é que pasou a tarde no Balneario de Cortegada que agora chegan ata el as augas do encoro de Frieira.

¡Pero non deixou dun lado  o Santo! pois unha filla dun médico descendente dos propietarios do Balneario ofreceulle unha cervexa na súa casa e alí apareceu o Santo. Un fermoso retrato feito polo pintor Urbano Lugrís para o oratorio que o médico tiña no hospital de Santiago.